- - - - - - Tariq Ramadan (II): Possibilities of a True Islamic World!- - - - - -
- There is no European [or America, Latin, Asian] Islam; there is ONE Islam.
De illusie van diversiteit.
Telkens als Europeanen zich zorgen maakten over de assimilatie van immigranten
op de lange termijn, maakten ze zich vooral zorgen over moslims.
En soms maakten ze zich uitsluitend zorgen over de moslims.
In Denemarken, waar de Rechtse Volkspartij ( DF, Dansk Fokeparti) de
heersende coalitie zo bang had gemaakt, dat deze de strengste - tegen immigratie
gekante - wetten van Europa had aangenomen, deed de leiding van de DF haar
uiterste best om uit te laten komen dat ze niet álle immigranten problematisch
vond.
"Zij zijn geen probleem- ze zijn volledig geïntegreerd ", zei priester en DF
parlementslid Jesper Langballe over de vele Tamils, die zich in zijn parochie in
Jutland gevestigd hadden. "Het probleem is dat je geen grote aantallen moslims
kunt integreren in een land met een cultureel fundament dat christelijk is."
Rikke Hvilhoj, de toenmalige Deense minister voor integratie, zei dat dit geen
ongebruikelijke opvatting was.
Denemarken had in 1956 een omvangrijke immigratiestroom uit Hongarije - en in
1968 uit Polen - te verwerken gekregen, om nog maar te zwijgen van een
ongewoon groot contingent Vietnamese bootvluchtelingen, dat eind jaren zeventig
en begin jaren tachtig arriveerde.
'Als Denen vandaag de dag over immigranten spreken, ´zei ze, ´ dan hebben ze het
niet over Hongaren of Vietnamezen.´
De opvatting van de Europese gewone man (van 88 procent van de Duitsers
bijvoorbeeld) was dat moslims 'apart willen blijven', een opinie die nergens in het
overheidsbeleid tot uitdrukking kwam.
De officiële opvatting was dat moslims nagenoeg hetzelfde waren als iedere
andere immigrantengroep en dat moslims de Europese cultuur tot nu toe
inderdaad versmaad hadden, maar dat er hoe dan ook onverbiddelijke historische
ontwikkelingen gaande waren.
Volgens de politieke voormannen konden moslims, net zomin als immigranten in
voorgaande eeuwen, op den duur nog een afgescheiden cultuur vormen en de
reden was de diversiteit onder moslims zelf.
De islam is niet alleen een gevarieerd spectrum van geloofsovertuigingen en
culturen- Arabische en niet Arabische, soenitische en sjiitische, traditionele en
moderne- maar dat spectrum wordt nog verder gebroken door de plotselinge
entree van de islam in Europa.
In welk opzicht hebben Engelssprekende Pakistani een cultuur gemeen met
Italiaanssprekende Marokkanen of Duitssprekende Turken?
Gewag maken van de moslims was een onnozel cliché, een optische illusie.
Ze vormden niets meer of minder dan een mengelmoes.
Inderdaad is de diversiteit onder moslims groter dan je op het eerste gezicht zou
denken. Buurten die in de ogen van buitenlanders 'typisch Pakistaans' zijn,
kunnen bewoond worden door Pakistani én Bengali, terwijl Pakistani die er
wonen weer onderverdeeld kunnen worden in mensen, die zichzelf zien als
Punjabi's en weer anderen die Mirpuri's zijn.
De bewoners van een Parijse buurt, waar voornamelijk Algerijnen wonen, die in
de jaren zestig geïmmigreerd zijn ( bijvoorbeeld Ménilmontant), kun je doorgaans
onderverdelen in Arabieren en Berbers.
Een buurt in het Rijnland, waar voornamelijk Turken wonen die hier voor het
eerste kwamen in de jaren zestig ( bijvoorbeeld Marxloh), kan vrijwel zeker
worden opgesplitst in soennieten en alevieten, naast etnische Turken en Koerden.
Omdat moslims op de hoogte zijn van deze diversiteit, ergeren velen zich eraan dat
ze steeds weer op één hoop gegooid worden.
Hoe bedoelt u: dé islam? "vroeg een Duitse maatschappelijke werker aan een
journalist van de Stern: "Er bestaat niet zoiets als één enkele islam".
De Franse socioloog Dounia Bouzar schreef een boek met de titel 'Monsenieur
Islam'n'existe pas ( "Meneer" islam bestaat niet).
Maar ondanks veel aangenaam aandoende welbespraaktheid is dit constante
gehamer op het aanbeeld van de diversiteit een miskleun.
Het is net zoiets als zeggen, dat er niet zoiets als 'de' auto bestaat, omdat een
Volvo anders is dan een Volkswagen.
Onder moslims bestaat er beslist diversiteit, maar het belang ervan wordt
overdreven.
Er is een duidelijke reden waarom diversiteit een door veel goedbedoelde
Europeanen gekoesterde mythe werd: je kon er een utopie op bouwen.
Als de islam zoveel vormen kende, zo vroegen deze Europeanen zich af, waarom
zou er dan geen Europese vorm kunnen bestaan, die ervoor zou zorgen dat niet
alleen loyalisten jegens de nieuwe landen waarvan moslims staatsburger waren
geworden op de bestaande religie werden geënt, maar ook het respect voor
grondwettelijke rechten, die in nagenoeg ieder deel van de moslimwereld taboe
waren.
De inmiddels overleden Franse islamoloog Jacques Berque opperde eind jaren
tachtig als eerste het idee om de islam in Frankrijk te vervangen door een islam
ván Frankrijk en sinds die tijd geniet dit idee, samen met de kernachtige
verwoording ervan, grote populariteit bij ambtenaren en intellectuelen in heel
Europa.
Stefano Allievi, een vooraanstaande Italiaanse godsdienstsocioloog, die
gespecialiseerd is in de islam, schreef over jongere generaties voor wie 'de islam
in Italië een Italiaanse islam aan het worden is: 'De schepping van een 'Duitse
islam' uit de massa van Duitse moslims is het expliciete doel van de
islamkonferenz, die in 2006 werd geïnitieerd door de minister van Binnenlandse
zaken, Wolfgang Schäuble.
In werkelijkheid gebeurde in de meeste landen van Europa het omgekeerde: een
gedeeltelijke omhelzing van de nationale identiteit van het nieuwe land werd
gevolgd door een terugtrekking naar de religieuze identiteit van het oude land.
Deze verschuiving is geprononceerd onder de jongere generaties.
In het Frankrijk van Jacques Berque zelf, het land dat de meeste middelen heeft
gespendeerd aan het domesticeren van de islam, zien jonge mensen van
moslimafkomst zichzelf eerder als islamiet dan als Frans.
Toen aan moslimscholieren werd gevraagd welk element voor hen kenmerkend
was, antwoordde een derde van hen dat dat hun religie was, terwijl minder dan 5
procent van autochtone Franse kinderen hetzelfde zei.
De linkse journalist Alain Gresh constateerde dat de uitdrukking 'tweede
generatie' nooit is gebruikt voor eerdere generaties Franse jongeren, wier ouders
Italiaans of Pools waren.
Dat zou kunnen wijzen op het falen van de Franse burgerschapstradities, maar
waarschijnlijker is het veeleer een teken dat, in weerwil van de kracht van de
tradities, de gehechtheid van deze generatie aan haar voorouderlijke tradities
sterker is.
De situatie is hetzelfde in Groot-Brittannië.
Begin 2007 publiceerde de denktank Policy Exchange een verontrustende studie.
De auteurs stelden vast dat bijna een derde ( 31 procent) van de Britse moslims
dacht dat ze meer gemeen hadden met moslims in andere landen dan met hun
medeburgers.
Slechts de helft noemde Groot-Brittannië: 'mijn land'.
Het gevoel bij Groot-Brittannië te horen scoorde hoger bij moslims boven de 45
jaar ( 55 procent) dan bij moslims van 18 tot 24 jaar ( 45 procent).
De militaire dienst biedt nóg een aanwijzing voor de mate, waarin jeugdige
moslims zich 'Brits' voelen.
In februari 2007 ontdekten Britse autoriteiten een complot, dat was uitgebroed
door in Birmingham woonachtige jonge moslims, met de bedoeling een Britse
moslimsoldaat te ontvoeren en onder het oog van een videocamera dood te
martelen, waarna de opname zou worden verspreid op het internet.
Het bleek dat de soldaat die ze op het oog hadden één van de slechts 330 moslims
in het Britse leger was, een aantal dat men ook met koppig volgehouden
rekruteringspogingen niet heeft kunnen laten stijgen.
Van de Britten die dienst namen bij het leger was gemiddeld ruwweg 5 procent
moslim.
In theorie heeft Duitsland meer kans het soort nationale islam te worden
waarnaar Europese regeringen beweren te streven, niet vanwege enige bijzondere
wijsheid in het gevoerde beleid, maar vanwege de gerichtheid van de Turkse
cultuur, waaruit de meeste Duitse immigranten afkomstig zijn.
'Deze mensen delen niet het Arabische minderwaardigheidsgevoel.
Ze kijken met trots naar hun eigen geschiedenis van modernisering vanaf
Atatürk,'schreef de journalist Jörg Lau, 'en het merendeel vindt zich nu al deel
uitmaken van het Europese Westen.'
Dit betekent niet dat deze Turken méér bereid zijn zich aan te passen aan
Duitsland dan andere immigrantengroepen zich wensen aan te passen aan hun
respectievelijke nieuwe landen, het betekent alleen maar dat ze het minder nodig
vinden om zich aan te passen.
Een manier om meer inzicht te krijgen in de diepgewortelde loyaliteit van de
Duitse Turken, is kijken naar de keuzes die ze maken rond begrafenissen.
Alle moslimorganisaties in Duitsland hebben begrafenisfondsen waaraan leden
van de gemeenschap bijdragen.
Volgens een onderzoek van het Zentrum für Türkeistudien uit 2000, kon slechts 5
procent van de ondervraagde Turken zich voorstellen dat ze zich in Duitsland
zouden laten begraven.
Het feit dat 68 procent vóór de oprichting van moslimbegraafplaatsen in Europa
is- waar, als een van de aanpassingen, een begrafenis in een lijkwade in plaats
van een lijkkist is toegestaan- kun je zien als een gunstig teken.
Maar het geeft wel aan, dat de prijs voor een 'Europese' islam een islamitisch
Europa zal zijn. Als aan een Duitse Turk wordt gevraagd of er 'een speciale,
Duitse vorm van islam is', zegt 68 procent dat dat niet het geval is.
Ze zijn verdeeld over de vraag of de voorschriften van de islam eigenlijk wel
verenigbaar zijn met de regels van de Duitse maatschappij: 52 procent zegt dat ze
daarmee verenigbaar zijn, terwijl 46 procent vindt van niet.
Natuurlijk zou het Europees- zijn haar intrede doen in het culturele leve van
moslims, die in Europa wonen.
Dat kon toch niet anders?
Ieder volk, dat vijftig jaar in een gegeven land heeft doorgebracht, zal bepaalde
culturele sporen dragen van dat verblijf.
Dat kunnen sporen zijn van iets diepers, maar het kan ook om oppervlakkige
dingen gaan.
Dat de meeste Britse kolonialen je konden vertellen wat pukka en sahib
betekenende, maakten van hen nog geen Indiërs.
Net als bij de hardnekkig volgehouden eis, dat immigranten 'de wet
gehoorzamen', nemen Europeanen ook in dit geval iets, wat ze als onvermijdelijk
beschouwen en kleden ze het in als de inwilliging van een eis.
De officiële organen, die als bouwstenen moesten dienen voor een nationale islam
- van de Conseil Français du Culte Musulman( CFCM) tot de zogenaamde
autonome Muslim Association of Britain- waren niet berekend op die taak.
Nationale fondsen konden ze zeer zeker accepteren.
Maar nationale islams creëren, dat konden ze niet.
Islam de France, Deutsche Islam, islam italiano… dat waren slogans, antwoorden
op een vraag die de islam niet stelt'.
Redactie.
Dit hoofdstuk uit 'De Europese Revolutie' van Christopher Caldwell, spreekt
geheel voor zich.
Overal in Europa proberen de politici, die in dienst zijn van Prins Alwaleed, de
autochtone bevolking - hun eigen landslieden dus- een sprookje te vertellen over
een islam, speciaal voor hun land.
Allemaal lariekoek.
Tariq Ramadan heeft het herhaaldelijk verklaard: "Er is maar één islam".
Ieder - hetzij islamiet of niet- islamiet - die iets anders vertelt, is niet geheel
eerlijk…. beter gezegd: hij of zij liegt.
Dag.
November 2010.